تصفیه فلزات به مجموعه فرآیندهایی گفته می‌شود که به منظور جداسازی و پالایش فلزات از آلاینده‌ها و ترکیبات دیگری که در آن‌ها وجود دارند، استفاده می‌شود. این فرآیندها شامل مراحل مختلفی می شود. تصفیه فلزات باعث افزایش خلوص و کیفیت فلزات می‌شود و برای صنایع مختلفی از جمله خودروسازی، صنایع هوافضا، الکترونیک، ساخت و ساز و … بسیار اهمیت دارد.
روش‌های تصفیه فلزات
روش‌های تصفیه فلزات شامل مراحل مختلفی است که به منظور جداسازی فلزات از آلاینده‌ها و ترکیبات دیگری که در آن‌ها وجود دارد، انجام می‌شود. روش‌های تصفیه فلزات به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: روش‌های فیزیکی و روش‌های شیمیایی. برخی از روش‌های تصفیه فلزات به شرح زیر است:
1- الکترولیز
در این روش، با استفاده از جریان الکتریکی، فلزات از مخلوط ترکیبات جدا می‌شوند.
2- استخراج مذاب
این روش در برخی فلزات مثل آهن، مس، روی، نیکل و … استفاده می‌شود. در این روش، سنگ معدنی حاوی فلز به دمای بسیار بالا (معمولاً در حدود ۱۵۰۰ درجه سانتیگراد) حرارت داده می‌شود تا فلز به صورت مذاب جدا شده و از دیگر مواد معدنی جدا شود.
3- استخراج با حلال
در این روش، یک حلال مناسب برای جداسازی فلز از آلاینده‌ها وجود دارد. برای نمونه، سدیم سیانید (به انگلیسی: Sodium cyanide ) برای استخراج طلا و نقره استفاده می‌شود.
4- کربناته‌سازی
در این روش، فلزات با اسید کربنیک و یا نمک کربنات آبکاری شده و در نهایت تحت حرارت قرار گرفته تا فلز مورد نظر به دست آید.
5- فروپاشی شیمیایی
در این روش، فلزات با استفاده از اسید و یا حلال‌هایی همچون سدیم‌سولفیت و اکسیژن فروپاشی شیمیایی می‌شوند و از آلاینده‌ها جدا می‌شوند.
6- مگنتیسیم
استفاده از مغناطیس برای جداسازی فلزات از مخلوط با آلاینده‌ها و یا دیگر فلزات نیز یکی از روش‌های تصفیه فلزات است.
تأثیر سدیم هیدروکسید بر روی خصوصیات فلز
سدیم هیدروکسید (NaOH) یکی از مواد شیمیایی مورد استفاده در بسیاری از عملیات صنعتی است. استفاده از سود پرک (همان سدیم هیدروکسید) بر روی خصوصیات فلزات به وابستگی به نوع فلز و شرایط کاری می‌باشد.
برای مثال، اگر سود پرک به عنوان حلال در یک فرآیند تصفیه فلزات با کلسیم، منگنز، آهن و… استفاده شود، می‌تواند تأثیرات متفاوتی بر روی خصوصیات فلزات داشته باشد. در برخی موارد، سود سوزآور (نام دیگر هیدروکسید سدیم) می‌تواند به عنوان یک ماده منعقد کننده فلزات عمل کند و این خصوصیت به تفکیک فلزات از سایر مواد در فرآیندهای پزشکی و ساخت قطعات الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همچنین، در برخی موارد ممکن است سود پرک باعث اکسیداسیون فلزات شود و باعث تغییر رنگ و افزایش وزن فلز شود. برای مثال، در آلیاژ‌های قلع-مس (brass)، NaOH می‌تواند باعث اکسیداسیون فلزات گردد و باعث تشکیل پوسته‌ی زردی رنگ بر روی سطح فلز شود.
از طرفی، استفاده از سود پرک به عنوان عامل خنثی کننده در فرآیندهای تصفیه فلزات نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این صورت، NaOH جهت تنظیم پایه فرآیند استفاده می‌شود و با تنظیم pH محیط فرآیند، از افزایش فرایند اکسیداسیون و تغییرات دیگر بر روی فلز جلوگیری می‌شود.
به طور کلی، تأثیر سود سوزآور بر روی خصوصیات فلزات بستگی به نوع فلز و شرایط استفاده دارد.
نحوه استفاده از سدیم هیدروکسید در فرآیند تصفیه فلزات
سدیم هیدروکسید (NaOH) یکی از مواد شیمیایی مورد استفاده در فرآیندهای تصفیه فلزات است. نحوه استفاده از NaOH به وابستگی به نوع فلز، آلاینده‌ها و شرایط کاری متفاوت است.
یکی از کاربردهای سود سوزآور در فرآیندهای تصفیه فلزات، جهت خنثی کردن اسیدهایی است که در فرآیندهای دیگر به کار برده می‌شوند. در این صورت، NaOH به عنوان یک باز (base) به منظور تنظیم pH فرآیند استفاده می‌شود. با تنظیم pH محیط، فرایند تشکیل رسوبی مخصوص فلز و آلاینده‌ها روی سطح فلز ایجاد می‌شود، به طوری که فلزات از آلاینده‌های دیگر جدا می‌شوند.
برای مثال، در روش استخراج مذاب، سود سوزآور به عنوان ماده‌ای که قادر به حل کردن آلاینده‌هایی مانند کربن، سولفور و فسفر است، استفاده می‌شود. در این روش، نمک‌های فلزی به صورت جامد در قالب مخلوطی از Na2CO3، NaOH و CuO (یا Fe2O3) حرارت داده می‌شوند. با اعمال حرارت بر روی این مخلوط، NaOH حل شده و با خنثی کردن اسیدهای تولید شده در این فرایند، فلزات از آلاینده‌ها جدا می‌شوند.
استفاده از سدیم هیدروکسید به عنوان یک ماده منعقد کننده نیز در فرآیندهای تصفیه فلزات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همچنین، در برخی موارد سود پرک به عنوان یک عامل شیمیایی در فرآیندهای جداسازی فلزات از آلاینده‌ها استفاده می‌شود. در این صورت، NaOH به عنوان یک باز برای خنثی کردن اسیدهای تولید شده در فرایند استفاده می‌شود. همچنین، کاستیک سودا (یکی دیگر از نام های هیدورکسید سدیم) به عنوان یک عامل اکسید کننده نیز در برخی فرآیندهای جداسازی فلزات مانند جداسازی آلومینیوم از بوکسیت استفاده می‌شود.
بنابراین، نحوه استفاده از NaOH در فرایندهای تصفیه فلزات بستگی به نوع فلز، آلاینده‌ها و شرایط کاری دارد.
